หลายคนอาจจะเคยได้ยินคำว่า “IQ” และ “EQ” มาก่อน สำหรับ IQ ที่หมายความว่าความฉลาดทางปัญญา เป็นหนึ่งในคำที่เคยได้ยินอยู่บ่อยๆ ในขณะที่บางคนก็ยังไม่คุ้นเคยกับคำว่า “EQ” วันนี้เราจะมาธิบายให้ทุกท่านเข้าใจว่า EQ คืออะไร
ความฉลาดทางอารมณ์ หรือ EQ (Emotional Quotient) เป็นความฉลาดในการจัดการอารมณ์ให้ดี เช่น การควบคุมความโกรธ การควบคุมอารมณ์ที่ไม่ดีของตัวเอง การแสดงออกทางอารมณ์ เป็นต้น
ใครว่า IQ สำคัญมากที่สุดเพียงอย่างเดียวกัน EQ เองก็มีความสำคัญพอๆ กับ IQ เช่นกัน ซึ่งคนหนึ่งคนควรมีทั้งสองอย่างควบคู่กันเสมอ เมื่อมีแต่ IQ ไม่มี EQ ก็จะดูเป็นคนฉลาดที่ไม่รู้จักควบคุมตัวเองเท่านั้น หรือหากมีแต่ EQ แต่ไม่มี IQ ก็อาจดูเหมือนเป็นแค่คนที่เอาตัวรอดไปวันๆ ก็ได้
ครั้งนี้เราจะมาแนะนำวิธีการจัดการอารมณ์ของเราอย่างชาญฉลาดด้วยการ หยุด 4 เรื่องเพื่อเพิ่มความฉลาดทางอารมณ์ให้กับเรา ดังนี้
- “เอาแต่วิจารณ์คนอื่น” การวิจารณ์คนอื่นมักจะเป็นกลไกการป้องกันตนเองแบบไม่รู้สึกตัวเพื่อบรรเทาความไม่มั่นคงของเราเอง
เราต่างเป็นนักวิจารณ์ ซึ่งการวิจารณ์อย่างสร้างสรรค์ก็มี หากคิดอย่างรอบคอบกับโลกรอบตัวเรา ซึ่งช่วยให้โลกดีขึ้น แต่เรามักวิจารณ์แบบไม่มีประโยชน์ ซึ่งทำให้เรารู้สึกดีขึ้นโดยการไปว่าคนอื่น และอาจทำให้เรากลายเป็นคนใจแคบและตามืดบอดไป เช่น
- เราว่าคนอื่นโง่ หมายความว่า เราฉลาด ซึ่งทำให้เรารู้สึกดี
- เราหัวเราะเยาะกับเซนส์ด้านแฟชั่นของใครบางคน หมายถึงเรากำลังบอกตัวเองว่า เรารสนิยมดีเพียงใด ซึ่งทำให้เรารู้สึกดี
คนฉลาดทางอารมณ์จะไม่เสียเวลาและพลังงานในเรื่องพวกนี้ เพราะมันไม่ได้เกี่ยวกับการพัฒนาตนเองและโลกรอบตัวเรา
- “กลัวอนาคต” หมายถึง การใช้ชีวิตที่ปฏิเสธธรรมชาติของชีวิตที่ไม่แน่นอน
คนที่สามารถจัดการกับชีวิตเพื่อรับกับความไม่แน่นอน จะอยู่รอดได้มากกว่าคนที่ไม่ได้ทำ แต่ก็มีความแตกต่างระหว่างคนที่ทำตามขั้นตอนที่เหมาะสมเพื่อลดความไม่แน่นอน กับคนที่กังวลต่ออนาคตที่ไม่แน่นอนและไม่เต็มใจจะอยู่กับมัน โดยทำสิ่งต่าง ๆ เพื่อปฏิเสธการมีอยู่ของมัน แต่คิดถึงมันตลอดเวลา ซึ่งที่สุดแล้วการทำสิ่งต่าง ๆ ด้วยความกลัวหรือปัญหาจะทำลายตัวเราเอง
คนที่ฉลาดทางอารมณ์จะเข้าใจว่า ชีวิตนั้นไม่แน่นอนอย่างแท้จริง และเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่า การเผชิญหน้ากับความจริงนี้ดีกว่าการปฏิเสธการมีอยู่ของมัน
คนที่เอาแต่กลัวอนาคต หากหยุดที่จะเครียดและกังวลในสิ่งที่ยังไม่มาถึง จะแปลกใจว่า พลังงานและความกระตือรือร้นนั้นกลับมาสู่ชีวิตเรามากมายเพียงใด
- “ครุ่นคิดถึงอดีต” โดยเฉพาะกับเรื่องที่ผิดพลาดหรือล้มเหลว" เพราะเมื่อเราทำสิ่งไม่ดีหรือทำอะไรพลาด เราจะรู้สึกผิดหรือเสียใจ คนที่ติดกับ ในเรื่องนี้อย่างไม่สิ้นสุด เพราะไม่เชื่อว่าเราสามารถเปลี่ยนอดีตได้
คนฉลาดทางอารมณ์ไม่เพียงเข้าใจ แต่ยอมรับ และดำเนินชีวิตต่อไปได้ โดยไม่ยึดติดกับอดีต เขาเลิกที่จะเอาแต่ครุ่นคิดถึงมันซ้ำแล้วซ้ำเล่า ซึ่งมันนำมาสู่ความเจ็บปวด และความเจ็บปวดไม่ได้ช่วยอะไรเลย
การลงมือทำและอยู่กับปัจจุบัน เพื่อทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ไม่ว่าจะเล็กน้อยเพียงใด ก็ดีกว่าการกลับไปคิดถึงเรื่องที่ผิดพลาดในอดีตที่ผ่านไปแล้ว
- “คาดหวังเกินความเป็นจริง” มันคือความพยายามที่ผิดในการควบคุมคนอื่น เราอาจเห็นว่าความคาดหวังกับคนอื่นเป็นสิ่งที่ดี เราอยากให้เขาเติบโตและกลายเป็นตัวตนที่ดีที่สุด แต่เมื่อคนที่เราคาดหวังทำไม่ได้ เราก็จะรู้สึกผิดหวัง และเราก็จะไปสร้างความคาดหวังใหม่ที่มากกว่าและซับซ้อนกว่า เพราะทำให้เรารู้สึกดีและควบคุมได้
ปัญหาคือ เราไม่สามารถควบคุมใครให้ดีเท่าที่เราต้องการ จนเราอาจสร้างวัฏจักรแห่งความชั่วร้ายที่นำไปสู่ความผิดหวังและผิดหวัง จนทำให้คนที่เราคาดหวังรู้สึกไม่พอใจและทำในสิ่งที่ตรงกันข้ามกับที่เราคาดหวัง
ทางออกที่ดีกว่า คือการปลดปล่อยความคาดหวังของเรา หยุดสร้างฝันให้คนที่เราคาดหวัง แค่เสนอให้ในสิ่งที่พวกเขาเป็น ดูสิ่งที่เป็นจริงแทนที่จะฝันกลางวัน ส่งเสริมสิ่งที่ควรเป็นกับพฤติกรรมของเขา แทนที่จะต้องการความสมบูรณ์แบบ
Robert Jordan นักเขียนอเมริกัน กล่าวไว้ว่า คนที่ว่ายน้ำในทะเลแห่งความคาดหวังของคนอื่น จะจมน้ำตายในทะเลไป ดังนั้น หากเราต้องการเพิ่มความฉลาดทางอารมณ์ บทสรุปจากทั้ง 4 ข้อนี้ก็คือ เราควรลอง
- หยุดวิจารณ์คนอื่น
- หยุดกังวลเกี่ยวกับอนาคต
- หยุดครุ่นคิดถึงเรื่องล้มเหลวในอดีต และ
- หยุดคาดหวังคนอื่นมากเกินไป
หากนำบทเรียนนี้มาใช้กับวิกฤตโควิด-19 ที่เป็นความไม่แน่นอนหนึ่งในชีวิตที่โถมเข้ามาใส่เราอย่างไม่ทันตั้งตัว บางทีเราอาจจะหยุดแบบในทั้ง 4 ข้อข้างต้น แล้วเดินหน้าต่อไปให้ได้
ที่มา : 4 Things Emotionally Intelligent People Don’t Do และ ETDA Thailand
บทความแนะนำ
